De een weet het al sinds hij of zij jong is, de ander wil er absoluut niet aan beginnen: het krijgen van kinderen. Of je het wilt of niet, zwanger raken is niet zo vanzelfsprekend als het misschien lijkt. Vaak hoor je alleen over de succesverhalen en niet over het proces wat daaraan voorafgegaan is. Het is een zaak van goed plannen en veel geluk hebben. Geluk wat veel stellen niet hebben. Hen lukt het niet om zwanger te raken en hebben hulp van buitenaf nodig. Dit kan door middel van een Kunstmatige Inseminatie Donorsperma (KID). Hoe werkt zaaddonatie nu precies? Welke mannen melden zich aan als zaaddonor? Wie maken er gebruik van? En is het eigenlijk wel verantwoord om kinderen op de wereld te zetten die opgroeien zonder hun biologische vader?
Zaaddonatie wordt door het nieuws niet bepaald in een goed daglicht gezet. Deze maand kwam het nieuws naar buiten dat een gynaecoloog uit Zwolle minstens zeventien donorkinderen verwekte, zonder dat de betrokken partijen hiervan wisten. Een aantal jaar geleden dook een vergelijkbaar schandaal op wat plaatsvond in de spermakliniek van Jan Karbaat in Barendrecht. Hij verwerkte 49 kinderen, terwijl de opvoeders van deze kinderen dachten dat de zaaddonor anoniem was.
Positieve verhalen zijn er gelukkig ook, in grote getalen. In een artikel van Vice staat het verhaal beschreven van Andrea en Mari, een lesbisch koppel die een kinderwens had. Na het mislukken van het insemineren van sperma van anonieme donors, vroegen ze de broer van Andrea als donor, waar een gezond kindje uitgekomen is. Het vragen van familieleden is een fenomeen wat steeds vaker voorkomt.
Een familielid vragen als spermadonor is ook de makkelijkste manier. Het is niet romantischer dan het sperma in een potje te doen en te insemineren met een injectiespuit zonder naald. Hoe gaat dit in zijn werk als er gebruik wordt gemaakt van sperma uit een spermabank? Een snelle Google Search geeft direct tientallen, wat zeg ik, honderden plekken waar je als man je sperma kan doneren. Van particuliere instellingen tot Universitaire Medische Centra. Door het tekort aan zaaddonoren in Nederland zijn er als man vele mogelijkheden om stellen en alleenstaande te helpen met hun kinderwens.
De voorwaarden bij al deze instanties zijn vergelijkbaar. Je dient een man te zijn tussen 21 en 45 jaar die voldoende zaadcellen produceert. Je moet bereid zijn om je regelmatig te laten testen op soa’s en het wordt vereist dat je regelmatig (ongeveer een keer per maand) sperma doneert bij uitsluitend één donorbank. Na de aanmelding volgen er verschillende intakegesprekken met gynaecologen en klinisch embryologen om te kijken of je zowel mentaal als fysiek geschikt bent als zaaddonor. Een strenge selectie waar minder dan de helft van de mannen die zich aanmelden, doorheen komen.
Mocht het toch lukken om door deze selectieprocedure heen te komen en een vrouw raakt bezwangerd door jouw sperma, dan wordt er een donorpaspoort ingevuld. Dit paspoort bevat informatie als een naam, adres, geboortedatum en uiterlijke kenmerken. Deze gegevens gaan naar de Stichting Donorgegevens. Bij deze stichting kan een kind vanaf zijn of haar zestiende de identiteit van de spermadonor opvragen. Sinds 2002 is namelijk de Wet Donorgegevens Kunstmatige Bevruchting van kracht. Dit betekent dat het in Nederland niet meer mogelijk is om anoniem sperma te doneren. Kinderen van spermadonoren kunnen op deze manier altijd achterhalen wie hun vader is. Dit betekent echter niet dat de zaaddonor ouderlijke plichten heeft.
En wat als je als stel of als alleenstaande vrouw gebruik wilt maken van een zaaddonor, hoe werkt dat? Dit kan, zoals eerder beschreven, met behulp van een familielid of via het ziekenhuis. Daarnaast zijn er online ook veel mogelijkheden. Er bestaat een grote online wereld vol websites en forums waar zaaddonoren en kindwensers elkaar kunnen vinden. Het is een soort Tinder, maar dan met een ander doel. Als kindwenser kun je een simpele post plaatsen waar anderen op reageren. Of je gaat op zoek naar een geschikte vader van je kind op basis van oogkleur, haarsoort en etniciteit. Je kunt het zo gek niet bedenken of er is een website voor.
Een persoon die zichzelf aanbood als zaaddonor op zo’n forum is Maastrichtenaar Ed Houben. Ed heeft 46 kinderen op de wereld gezet als zaaddonor. In een interview met Vicevertelt hij dat hij altijd de wens heeft gehad om mensen te helpen. Als verlegen man die niet snel op vrouwen afstapt, was het doneren van zijn sperma hier een mooie manier voor. ‘Ik heb geen zelfzuchtige motieven, behalve dan het goede gevoel dat ik krijg van anderen gelukkig zien’, legt Ed uit. Ed heeft nauw contact met de meeste moeders van zijn kinderen. Hij heeft daarom zelfs een dag georganiseerd waar al zijn kinderen en hun moeders aanwezig waren, zodat zijn kinderen hem konden ontmoeten. ‘De kinderen werden aan mij voorgesteld, maar al snel verloren ze hun interesse in mij en gingen ze met elkaar spelen’.
In hetzelfde interview vertelt Ed ook dat hij geen vaderlijke gevoelens koestert voor zijn kinderen. ‘Ik ben wat dat betreft een koele kikker’, benadrukt hij. Hoe moet het voelen als je bloedeigen vader geen vaderlijke gevoelens voor je heeft? Hoe is het sowieso om op te groeien zonder je biologische vader, ook al ben je grootgebracht in een heel warm gezin?
‘Soms is het lastig dat er zó bewust voor me gekozen is’, vertelt Caryn ’t Hart in een interview met Psychologie Magazine. Zij is dochter van een lesbische moeder, dus het was voor haar nooit een geheim dat haar vader een zaaddonor was. Ook al is zij op een klinische manier verwerkt, weet ze dat ze uit liefde is ontstaan en uit liefde voor het leven. ‘Voor sommigen is het ontbreken van een vader misschien een groot tranendal, een gemis. Mijn mannelijke rolmodel vond ik in de schoolmeester’.
Het verhaal van Josine van Dongen is helaas minder positief. De verschillen in denken tussen haar en haar ‘ouders’ vielen haar als kind al op, vertelt ze in ditzelfde interview. Op haar 26ste vertelden zij dat ze een donorkind is, van een anonieme zaaddonor. Dit was namelijk voordat de Wet Donorgegevens Kunstmatige Bevruchting van kracht was in Nederland. Haar biologische vader zal ze daarmee waarschijnlijk nooit kunnen vinden, wat haar pijn en verdriet doet. ‘Het zit me vooral dwars dat de prioriteit van de wensouders indertijd boven die van het kind werd gesteld’.
Door KID is het in Nederland als stel of alleenstaande vrouw dus mogelijk om een kinderwens te volbrengen als dit niet op de gebruikelijke manier lukt. De wereld rondom spermadonoren is erg groot, maar ook onduidelijk. Mede door alle schandalen die in het nieuws te horen zijn. Ondanks dat het in Nederland niet meer mogelijk is om anoniem zaad te doneren, is voor het donorkinderen niet altijd makkelijk om op te groeien zonder biologische vader. Zou jij zelf ooit gebruik maken van een zaaddonor?
Bron(nen):
댓글